تسمهها یکی از اجزای کلیدی در خودرو هستند که وظیفه انتقال نیرو بین قطعات مختلف را بر عهده دارند. تسمهها به دلیل اهمیتشان در عملکرد صحیح موتور و سایر سیستمهای خودرو، انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شدهاند. در ادامه به معرفی انواع تسمههای خودرو و کاربردهای آنها میپردازیم:
تسمه تایم (Timing Belt):
وظیفه: هماهنگسازی حرکت میل لنگ و میل سوپاپ برای عملکرد صحیح موتور.
جایگاه: در داخل موتور نصب میشود.
ویژگیها:
از مواد مقاوم در برابر کشش و گرما ساخته شده است.
نقش حیاتی در عملکرد صحیح موتور دارد و خرابی آن میتواند به موتور آسیب جدی وارد کند.
تعویض: معمولاً بین 60,000 تا 100,000 کیلومتر (بسته به نوع خودرو).
تسمه دینام (Drive Belt یا Serpentine Belt):
وظیفه: انتقال نیرو به دینام، کمپرسور کولر، پمپ هیدرولیک فرمان و واتر پمپ.
جایگاه: در خارج از موتور و به دور پولیها پیچیده میشود.
ویژگیها:
چندکاره و اقتصادی، به جای استفاده از چند تسمه برای هر بخش.
نقش کلیدی در عملکرد لوازم جانبی موتور.
تعویض: هر 40,000 تا 80,000 کیلومتر.
تسمه پروانه (Fan Belt):
وظیفه: انتقال نیرو به پروانه (فن) برای خنککردن رادیاتور.
جایگاه: در خودروهای قدیمیتر که سیستم خنککننده آنها مکانیکی است.
ویژگیها:
در خودروهای مدرن کمتر استفاده میشود، چرا که بیشتر فنها برقی هستند.
تسمه کولر (Air Conditioning Belt):
وظیفه: انتقال نیرو به کمپرسور سیستم تهویه مطبوع.
جایگاه: در سیستم کولر خودرو قرار دارد.
ویژگیها:
در خودروهایی با تسمه دینام جداگانه استفاده میشود.
نیازمند نگهداری و تعویض در صورت فرسودگی.
تسمه فرمان هیدرولیک (Power Steering Belt):
وظیفه: انتقال نیرو به پمپ هیدرولیک فرمان برای فراهم کردن قدرت کمکی فرمان.
جایگاه: در سیستم فرمان هیدرولیک خودرو.
ویژگیها:
در خودروهای مدرن با سیستم فرمان برقی کمتر استفاده میشود.
تسمه واتر پمپ (Water Pump Belt):
وظیفه: انتقال نیرو به واتر پمپ برای گردش آب در سیستم خنککننده موتور.
ویژگیها:
در برخی خودروها جدا از تسمه دینام کار میکند.
تسمه شیاری (Ribbed Belt):
ویژگیها:
دارای شیارهای طولی برای افزایش اصطکاک و انتقال بهتر نیرو.
مقاومت بالا در برابر ساییدگی.
بیشتر در خودروهای مدرن برای انتقال نیرو به اجزای مختلف موتور استفاده میشود.
تسمه دندانهدار (Toothed Belt):
ویژگیها:
دارای دندانههایی برای جلوگیری از لغزش روی پولیها.
معمولاً در تسمه تایم و برخی تسمههای دیگر استفاده میشود.
علائم خرابی تسمهها:
صدای سوت یا جیرجیر: نشاندهنده فرسودگی یا شل بودن تسمه است.
ترکها یا پارگی: بررسی ظاهری تسمه میتواند خرابی آن را نشان دهد.
عملکرد ناقص قطعات: کاهش کارایی دینام، کولر یا فرمان هیدرولیک.
تسمه شل یا خیلی سفت: کاهش طول عمر و عملکرد تسمه.
نگهداری و تعویض تسمهها:
تسمهها باید به صورت دورهای بررسی و در صورت وجود علائم خرابی تعویض شوند.
تنظیم کشش تسمه و اطمینان از سلامت پولیها برای افزایش عمر تسمه ضروری است.
توجه: خرابی تسمهها میتواند عملکرد موتور و سایر سیستمهای خودرو را مختل کرده و منجر به هزینههای بالای تعمیر شود. بنابراین، مراقبت و تعویض بهموقع آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.